مسئله ای داریم در فقه به نام “ولایت جائر” یعنی قبول پست از ناحیه ی ظالم. قبول پست از ناحیه ی ظالم فی حد ذاته حرام است، ولی فقها گفته اند همین حرام در مواردی مستحب میشود و در مواردی واجب! … ما میبینیم در مدتی که امام رضا علیه السلام ولایتعهدی را قبول کردند کاری به نفع آنها [حکومت جائر] صورت نگرفت، به نفع خود حضرت صورت گرفت، صفوف، بیشتر مشخص شد. به علاوه حضرت در پست ولایتعهدی به طور غیر رسمی شخصیت علمی خود را ثابت کرد که هیچوقت ثابت نمیشد. در میان ائمه علیهم السلام به اندازه ای که شخصیت علمی حضرت رضا علیه السلام و حضرت امیر علیه السلام -وحضرت صادق علیه السلام هم در جهت دیگری- [ثابت شده] شخصیت علمی هیچ امام دیگری ثابت نشده است; …همین چهار صباح ولایتعهدی و آن خاصیت علم دوستی مأمون و آن جلسات عجیبی که تشکیل میداد و از مادیین گرفته تا مسیحی ها، یهودی ها، مجوسی ها، صائبی ها و بودایی ها، علمای همه ی مذاهب را جمع میکرد و حضرت رضا علیه السلام را می آورد و حضرت با آنها صحبت میکرد…هم شخصیت علمی خود را ثابت کرد و هم به نفع اسلام خدمت نمود; در واقع از پست ولایتعهدی یک استفاده ی غیر رسمی کرد، آن شغل را نپذیرفت، ولی استفاده ی اینچنینی هم کرد.
سیره ی معصومین علیهم السلام، ص ۱۷۳