تجلی هدف (خدا) در زندگی انسان که گسیختگی و تشتت را از انسان میزداید موضوع کتاب «خدا در زندگی انسان» را تشکیل میدهد.
پس از تبیین جایگاه خداوند در معرفت و اندیشه انسان به عنوان هدف نهایی خلقت عالم در کتاب آزادی بندگی، هدف زندگی، در کتاب خدا در زندگی انسان، به لزوم عملی تجلی خداوند در زندگی انسان پرداخته میشود. نکته مهم این است که برای ورود خدا در زندگی انسان از کدام نقطه باید شروع کرد؟ همانگونه که آغازین بحث در سیر مطالعاتی بینش مطهر، از آزادی اندیشه بود برای تحقق برنامه تربیتی حضور خداوند در زندگی انسان، باید از فکر شروع کرد. ایجاد نظام فکری و قرارگاه اندیشهای، انسان را به سمت وحدت شخصیت سوق میدهد و او را از بیماری فکرهای پراکنده نجات خواهد داد. با استناد به آیه 29 سوره زمر، اگر بر فکر انسان اربابهای متفرق حاکم باشند و دستورهای متفاوت بدهند، این انسان از لحاظ روانشناسی مریض است. چنین انسانی ممکن است کارهای خوب زیادی انجام دهد، ولی یک کار بزرگ نمیتواند انجام دهد. پس ابتدا باید با ایجاد نطام فکری به وحدت و انسجام فکری برسد، سپس قلب و رفتار را در این نظام قرار دهد تا وحدت شخصیت پیدا کند.
محصولات مرتبط
محصولات مشابه
حقوق زن و مرد از دیدگاه اسلام جلد دوم (قوانین)
استاد شهید مطهری براساس تفاوتهای طبیعی زن و مرد و مبتنی بودن نظام خانواده بر قوانین طبیعی که به شبهاتی که حول محور قوانین مربوط به زنان و خانواده در اسلام وضع شده است، پاسخ میدهد. در این میان مسائل و شبهاتی که مربوط به تشکل خانواده و مسائل مالی فرع بر آن است در جلد دوم مطرح میگردد. از جمله:
چرا مرد به خواستگاری زن میرود نه برعکس؟ و چرا مرد ملزم به پرداخت مبلغی در حین ازدواج است؟ گویی زن به مثابه کالایی انتخاب و خریداری میشود! چرا زن حق خروج از خانه بدون اجازه همسر را ندارد و به او نفقه تعلق میگیرد؟ چرا ارث و دیه زن نصف مرد است؟ و نهایتاً چرا کلید خاتمه روابط زناشویی (طلاق) به دست مرد داده شده است؟
آزادی انسان
نقطه آغازین هر بحث باید نقطه مشترک و مورد توافق با مخاطب باشد. برای شروع مباحث، نقطه مشترک همه مخاطبین، با هر منش و تفکری، موضوع انسان است. انسان و فطرت ام المسائل معارف انسانی و اسلامی است. وقتی کسی اذعان کرد که انسان است بلافاصله این سوال مطرح می شود که تمایز انسان از سایر موجودات چیست؟ اختلاف اصلی انسان با سایر موجودات، تفکر و عقل است. لذا مباحث محتوایی با کتاب «آزادی انسان» آغاز و در این کتاب ابتدا بحث آزادی تفکر و اندیشه به عنوان شاخصه انسان مطرح می شود. انسانی که آزادی را با رهایی در خود عالی و به استخدام و اسارت کشیدن خود دانی، حیوانیت و طبیعت، تعریف می کند، برای چنین انسانی، جایگاه آزادی اجتماعی بر پایه آزادی معنوی مشخص می شود به گونه ای که بدون آزادی معنوی، آزادی اجتماعی معنی نمی دهد. بعد از آزادی اجتماعی دو رکن جامعه اسلامی مبتنی بر هجرت و جهاد است، و به قول شهید مطهری دين مقدس اسلام از جنبه اجتماعى بر دو پايه هجرت و جهاد استوار است.
در آزادی به سوی هدف زندگی، چه در آزادی معنوی و چه در آزادی های اجتماعی، انسان مواجه با موانع و دشمن درونی و بیرونی می شود. جهاد، تلاش خستگی ناپذیر برای برداشتن مانع حاکمیت خود دانی است. جهاد در دو حیطه جهاد اکبر و اصغر در مواجهه با موانع درونی و مبارزه و نابودی دشمن بیرونی است. در صورتی که موانع بیشتر از توان انسان باشد، اسلام تسلیم و ایستایی را جایز نمی شمارد، بلکه دور زدن و دور شدن از موانع درون و بیرون، برای قوی شدن و مانع برداشتن جهادی، دستورالعمل مکتب آزادی بخش است. البته جهاد برای ایجاد صلح و صلح فقط در سایه عدالت ارزشمند است.
اگر انسان در صحنه کارزار و جهاد، انسانی را اسیر کرد آیا می تواند او را برده خود کند؟ چرا اسلام اجازه برده داری و سلب آزادی آنسان ها را داده است؟ این مساله، در دنیای امروز شبهه ای قوی است که خصوصاً از جانب غرب و مسیحیت به اسلام وارد شده است که در انتهای کتاب آزادی انسان، پس از بحث جهاد، مساله برده داری به عنوان دالان تربیت، مورد بحث و بررسی قرا گرفته است.
مهدویت
خلاصه و عصاره حرکت همه انبیاء و معصومین (ع) قیام و انقلاب مهدوی (عج) که مصادف و ملازم با پیروزی نهایی حق در نبرد با باطل است میباشد. این انقلابِ عظیمِ جهانی بر اثر تکامل انسانها در طول تاریخ (که علیرغم افت و خیزهایی که داشته و دارد حرکت برایندی آن صعودی است) و ارتقاء فهم بشری رخ میدهد. بنابراین میتوان گفت امام زمان منتظر ارتقاء فهم بشریت است تا به امداد غیبی الهی، عدل کلی موعود مستقر شده، وعده و سنت الهی در اظهار دین حق محقق گردد.
در ظهور امام زمان است که تمام ارزشهای الهی و تعالیم اسلامی همچون آزادی، هجرت، جهاد، عبادت، تقوا، بزرگواری و... به احسن وجه ظهور و بروز پیدا میکنند.
یک نکته مهم و کلیدی در بحث ظهور این است که انسانها باید برای آن انقلاب جهانی ساخته بشوند. به همین جهت مبحث انتظار سازنده در مقابل انتظار مخرب و ملازم با خمود و رکود مطرح میگردد که به نوعی آسیبشناسی بحث مهدویت هم هست.
عقل و علم
برای روشن شدن بحث سازندگی انسان، لازم است معنای تربیت و رشد که عبارت از شکوفایی استعدادهای درونی انسان است و عوامل آن مطرح شود. استاد شهید مطهری عبادت، محبت، کار، تفکر، جهاد و... را از جمله عوامل تربیت ذکر میکنند که هرکدام در سیره معصومان هم به وضوح قابل ردیابی است.
نتیجه تربیت، رشد است که در ادامه مباحث کتاب به آن پرداخته شده و علائم رشد و بیرشدی جامعه ذکر شده که میتواند محکی برای ارزیابی وضعیت تربیتی فرد و جامعه باشد.
از شئون مسئله تربیت و رشد، مدیریت و رهبری نسل جوان است که برای شناخت نسل جوان و رفع شکاف نسلی دارای اهمیت است.