همچنانکه جهان بینی ها ریشه اختلاف ایدئولوژیها و باید و نبایدهای یک مکتب است، اختلاف جهان بینی ها، خود ناشی از اختلاف در معرفت شناسی مکاتب است. مکتبی که عقل و قلب را به عنوان منابع شناخت معتبر نداند و بخواهد صرفاً به حس و تجربه اکتفا کند در جهان بینی علمی هم محدود خواهد شد و به جهان بینی فلسفی و دینی راهی نخواهد داشت. بنابر همین نکته کتاب معرفت شناسی در صدر کتابهای اصول عقائد جای می گیرد.
در این کتاب به منابع و ابزارهای شناخت و اعتبار هرکدام پرداخته شده، شک گرایی، تجربه گرایی صرف و عقل گرایی افراطی ابطال شده است تا مسیر صحیح برای ورد به اصول عقائد باز ترسیم گردد.
محصولات مرتبط
محصولات مشابه
بینش و رفتار قرآنی ۶
انتشارات: بینش مطهر
سال نشر: ۱۳۹۳
نویسنده : سید محمد صالح هاشمی گلپایگانی و گروه علمی
شماره شابک جلد: ۸-۶۳-۶۹۴۸-۶۰۰-۹۷۸
شماره شابک دوره: ۶-۵۴-۶۹۴۸-۶۰۰-۹۷۸
آزادی انسان
نقطه آغازین هر بحث باید نقطه مشترک و مورد توافق با مخاطب باشد. برای شروع مباحث، نقطه مشترک همه مخاطبین، با هر منش و تفکری، موضوع انسان است. انسان و فطرت ام المسائل معارف انسانی و اسلامی است. وقتی کسی اذعان کرد که انسان است بلافاصله این سوال مطرح می شود که تمایز انسان از سایر موجودات چیست؟ اختلاف اصلی انسان با سایر موجودات، تفکر و عقل است. لذا مباحث محتوایی با کتاب «آزادی انسان» آغاز و در این کتاب ابتدا بحث آزادی تفکر و اندیشه به عنوان شاخصه انسان مطرح می شود. انسانی که آزادی را با رهایی در خود عالی و به استخدام و اسارت کشیدن خود دانی، حیوانیت و طبیعت، تعریف می کند، برای چنین انسانی، جایگاه آزادی اجتماعی بر پایه آزادی معنوی مشخص می شود به گونه ای که بدون آزادی معنوی، آزادی اجتماعی معنی نمی دهد. بعد از آزادی اجتماعی دو رکن جامعه اسلامی مبتنی بر هجرت و جهاد است، و به قول شهید مطهری دين مقدس اسلام از جنبه اجتماعى بر دو پايه هجرت و جهاد استوار است.
در آزادی به سوی هدف زندگی، چه در آزادی معنوی و چه در آزادی های اجتماعی، انسان مواجه با موانع و دشمن درونی و بیرونی می شود. جهاد، تلاش خستگی ناپذیر برای برداشتن مانع حاکمیت خود دانی است. جهاد در دو حیطه جهاد اکبر و اصغر در مواجهه با موانع درونی و مبارزه و نابودی دشمن بیرونی است. در صورتی که موانع بیشتر از توان انسان باشد، اسلام تسلیم و ایستایی را جایز نمی شمارد، بلکه دور زدن و دور شدن از موانع درون و بیرون، برای قوی شدن و مانع برداشتن جهادی، دستورالعمل مکتب آزادی بخش است. البته جهاد برای ایجاد صلح و صلح فقط در سایه عدالت ارزشمند است.
اگر انسان در صحنه کارزار و جهاد، انسانی را اسیر کرد آیا می تواند او را برده خود کند؟ چرا اسلام اجازه برده داری و سلب آزادی آنسان ها را داده است؟ این مساله، در دنیای امروز شبهه ای قوی است که خصوصاً از جانب غرب و مسیحیت به اسلام وارد شده است که در انتهای کتاب آزادی انسان، پس از بحث جهاد، مساله برده داری به عنوان دالان تربیت، مورد بحث و بررسی قرا گرفته است.
امر به معروف و نهی از منکر
عامل اصلی قیام سید الشهدا بنا بر تصریح خود ایشان «امر به معروف و نهی از منکر» است که تبیین دقیق آن در کتاب مستقلی صورت گرفته است.
با توجه به انعطافی که در روشهای امر به معروف در نظر گرفته شده است و هوشمندی و بصیرتی که در این زمینه لازم است، آنچه برای ما بسیار مهم است این است که بتوانیم براساس سیره امام حسین و سایر معصومین روش صحیحی را در مقابل معروفهای فراموششده و منکرهای ایجادشده در زمان خودمان اتخاذ کنیم. نکته مهم دیگری که در این زمنیه استاد شهید به آن میپردازند این است که شرط آمریت کسب قدرت است و تحصیل این شرط هم واجب است. لذا قبول ولایتعهدی توسط امام رضا و تشکیل کرسی درس توسط امام صادق باید در فضای کسب قدرت و برای امر به معروف تحلیل شوند.
عقل و علم
برای روشن شدن بحث سازندگی انسان، لازم است معنای تربیت و رشد که عبارت از شکوفایی استعدادهای درونی انسان است و عوامل آن مطرح شود. استاد شهید مطهری عبادت، محبت، کار، تفکر، جهاد و... را از جمله عوامل تربیت ذکر میکنند که هرکدام در سیره معصومان هم به وضوح قابل ردیابی است.
نتیجه تربیت، رشد است که در ادامه مباحث کتاب به آن پرداخته شده و علائم رشد و بیرشدی جامعه ذکر شده که میتواند محکی برای ارزیابی وضعیت تربیتی فرد و جامعه باشد.
از شئون مسئله تربیت و رشد، مدیریت و رهبری نسل جوان است که برای شناخت نسل جوان و رفع شکاف نسلی دارای اهمیت است.