در این کتاب مبتنی بر مبانی حقوق زن که پیشتر مطرح گردید به دیدگاه اسلام درمورد جایگاه زن در خانواده و اجتماع پرداخته شده است. استاد شهید در این کتاب ضمن عنوان کردن نقش بی بدیل زنان در انقلاب اسلامی ایران، به مسئله کیفیت قبول شهادت زن پرداختند و علت آن را میل اسلام به عدم ورود زن به مسائل اجتماعی دانستند و ارتباط آن با «نقص عقل» را نفی کردند. در ادامه ادله قضاوت و مرجعیت زن را به تفصیل مطرح نمودند.
برای روشن شدن بحث سازندگی انسان، لازم است معنای تربیت و رشد که عبارت از شکوفایی استعدادهای درونی انسان است و عوامل آن مطرح شود. استاد شهید مطهری عبادت، محبت، کار، تفکر، جهاد و... را از جمله عوامل تربیت ذکر میکنند که هرکدام در سیره معصومان هم به وضوح قابل ردیابی است.
نتیجه تربیت، رشد است که در ادامه مباحث کتاب به آن پرداخته شده و علائم رشد و بیرشدی جامعه ذکر شده که میتواند محکی برای ارزیابی وضعیت تربیتی فرد و جامعه باشد.
از شئون مسئله تربیت و رشد، مدیریت و رهبری نسل جوان است که برای شناخت نسل جوان و رفع شکاف نسلی دارای اهمیت است.
در این مجلد از کتاب هشت سورۀ علق، مزمل، مدثر، زلزال، فجر، همزه، الرحمن و عادیات که بنا بر توصیه و تأکید ائمه معصومین (ع) در زندگی روزمره مسلمانان کاربرد زیادی دارند، انتخاب شده و ضمن توجه به تمام آیات سوره در قالب سیاقهای مشخصشده در تفسیر شریف المیزان، در هر سیاق به یک آیه توجه ویژه شده و موضوع آن از نظر علمای ربانی مورد بررسی قرار گرفته است.
عامل اصلی قیام سید الشهدا بنا بر تصریح خود ایشان «امر به معروف و نهی از منکر» است که تبیین دقیق آن در کتاب مستقلی صورت گرفته است.
با توجه به انعطافی که در روشهای امر به معروف در نظر گرفته شده است و هوشمندی و بصیرتی که در این زمینه لازم است، آنچه برای ما بسیار مهم است این است که بتوانیم براساس سیره امام حسین و سایر معصومین روش صحیحی را در مقابل معروفهای فراموششده و منکرهای ایجادشده در زمان خودمان اتخاذ کنیم. نکته مهم دیگری که در این زمنیه استاد شهید به آن میپردازند این است که شرط آمریت کسب قدرت است و تحصیل این شرط هم واجب است. لذا قبول ولایتعهدی توسط امام رضا و تشکیل کرسی درس توسط امام صادق باید در فضای کسب قدرت و برای امر به معروف تحلیل شوند.
نقطه آغازین هر بحث باید نقطه مشترک و مورد توافق با مخاطب باشد. برای شروع مباحث، نقطه مشترک همه مخاطبین، با هر منش و تفکری، موضوع انسان است. انسان و فطرت ام المسائل معارف انسانی و اسلامی است. وقتی کسی اذعان کرد که انسان است بلافاصله این سوال مطرح می شود که تمایز انسان از سایر موجودات چیست؟ اختلاف اصلی انسان با سایر موجودات، تفکر و عقل است. لذا مباحث محتوایی با کتاب «آزادی انسان» آغاز و در این کتاب ابتدا بحث آزادی تفکر و اندیشه به عنوان شاخصه انسان مطرح می شود. انسانی که آزادی را با رهایی در خود عالی و به استخدام و اسارت کشیدن خود دانی، حیوانیت و طبیعت، تعریف می کند، برای چنین انسانی، جایگاه آزادی اجتماعی بر پایه آزادی معنوی مشخص می شود به گونه ای که بدون آزادی معنوی، آزادی اجتماعی معنی نمی دهد. بعد از آزادی اجتماعی دو رکن جامعه اسلامی مبتنی بر هجرت و جهاد است، و به قول شهید مطهری دين مقدس اسلام از جنبه اجتماعى بر دو پايه هجرت و جهاد استوار است.
در آزادی به سوی هدف زندگی، چه در آزادی معنوی و چه در آزادی های اجتماعی، انسان مواجه با موانع و دشمن درونی و بیرونی می شود. جهاد، تلاش خستگی ناپذیر برای برداشتن مانع حاکمیت خود دانی است. جهاد در دو حیطه جهاد اکبر و اصغر در مواجهه با موانع درونی و مبارزه و نابودی دشمن بیرونی است. در صورتی که موانع بیشتر از توان انسان باشد، اسلام تسلیم و ایستایی را جایز نمی شمارد، بلکه دور زدن و دور شدن از موانع درون و بیرون، برای قوی شدن و مانع برداشتن جهادی، دستورالعمل مکتب آزادی بخش است. البته جهاد برای ایجاد صلح و صلح فقط در سایه عدالت ارزشمند است.
اگر انسان در صحنه کارزار و جهاد، انسانی را اسیر کرد آیا می تواند او را برده خود کند؟ چرا اسلام اجازه برده داری و سلب آزادی آنسان ها را داده است؟ این مساله، در دنیای امروز شبهه ای قوی است که خصوصاً از جانب غرب و مسیحیت به اسلام وارد شده است که در انتهای کتاب آزادی انسان، پس از بحث جهاد، مساله برده داری به عنوان دالان تربیت، مورد بحث و بررسی قرا گرفته است.
تجلی هدف (خدا) در زندگی انسان که گسیختگی و تشتت را از انسان میزداید موضوع کتاب «خدا در زندگی انسان» را تشکیل میدهد.
پس از تبیین جایگاه خداوند در معرفت و اندیشه انسان به عنوان هدف نهایی خلقت عالم در کتاب آزادی بندگی، هدف زندگی، در کتاب خدا در زندگی انسان، به لزوم عملی تجلی خداوند در زندگی انسان پرداخته میشود. نکته مهم این است که برای ورود خدا در زندگی انسان از کدام نقطه باید شروع کرد؟ همانگونه که آغازین بحث در سیر مطالعاتی بینش مطهر، از آزادی اندیشه بود برای تحقق برنامه تربیتی حضور خداوند در زندگی انسان، باید از فکر شروع کرد. ایجاد نظام فکری و قرارگاه اندیشهای، انسان را به سمت وحدت شخصیت سوق میدهد و او را از بیماری فکرهای پراکنده نجات خواهد داد. با استناد به آیه 29 سوره زمر، اگر بر فکر انسان اربابهای متفرق حاکم باشند و دستورهای متفاوت بدهند، این انسان از لحاظ روانشناسی مریض است. چنین انسانی ممکن است کارهای خوب زیادی انجام دهد، ولی یک کار بزرگ نمیتواند انجام دهد. پس ابتدا باید با ایجاد نطام فکری به وحدت و انسجام فکری برسد، سپس قلب و رفتار را در این نظام قرار دهد تا وحدت شخصیت پیدا کند.
در سیره امیرالمؤمین دو اصل جاذبه و دافعه که سنت حاکم بر کل هستی است به نحو اشد و اکمل تبلور مییابد. بر این اساس در این کتاب جاذبه حداکثری در مسیر حریت، عبودیت و خدا در زندگی انسان و دافعه شدید در دفع جهالت و نفاق در قالب ناکسین، قاسطین و مارقین بررسی شده است.
نکته قابل توجه در سیره امیرالمؤمنین این است که ایشان شرایط مختلف مبارزه و انقلابیگری در دوران کفر، وزارت در دوران پیامبر، صلح و سازش بعد از غصب خلافت، حاکمیت و جهاد با دشمنان درونی و بیرونی را در زمان خود داشته است و این اقتضائات گوناگون موجب شده سیره کامل و جامعی از سیر زندگی ایشان برای ما قابل استخراج باشد، به گونهای که شرایط صلح و سازش حسنین در زمان معاویه، شهادتطلبی امام حسین، سیاستگریزی امام صادق، مشاورت امام رضا و شرایط عسرت سایر ائمه طاهرین به گونهای در سیره آن امام همام قابل ردیابی است. بر این اساس سیره امیرالمومنین از یک طرف تبیین و توضیح سیره نبوی است و استمرار سبک و سلوک پیامبرانه پیامبر اکرم را نشان میدهد و از طرف دیگر مدخل خوبی برای ورود به سیره سایر ائمه میباشد.
یک مورد خاص از مباحث اجتماعی، خانوادگی و فردی زنان بحث عفاف و حجاب است که به دلیل چالشهای این موضوع در یک کتاب مستقل توسط استاد شهید مطهری مورد بحث قرار گرفته است.
استاد شهید مطهری در این کتاب به جایگاه حجاب در ادیان و اقوام گذشته پرداختند و ضمن رد نظریاتی که حجاب را ناشی از نقصی در زن میدانستند، فلسفه پوشش در اسلام را تبیین کردند و به اشکالات و ایراداتی که به حجاب مطرح میشود پاسخ دادند. استاد شهید در ادامه به تفصیل حد شرعی پوشش را شرح داده، آن را متعارض با حضور اجتماعی زن ندانستند.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.