کتب سیر مطالعاتی(بزرگسال)

پس از طرح مبحث روحانیت که وظیفه احیاگری تفکر دین را دارند و مبحث اجتهاد که ابزار و قوه محرکه این احیاگری است، نوبت به شاخصه های احیاگری تفکر دینی می ‏رسد که در کتاب احیای تفکر دینی و علل دین گریزی مطرح می ‏شود. شهید مطهری خود به عنوان یک اصلاح گر و محیی دینی به انحرافات آموزه‏ های دینی خیلی توجه می‏ کردند، که در سراسر این سیر مطالعاتی قابل مشاهده است. به عنوان مثال اگر در کتاب اول بحث آزادی، هجرت، جهاد و برده ‏داری را مطرح کرده ‏اند برداشت ‏های غلطی که از این مفاهیم وجود داشته را اصلاح کرده و به احیای این ارزش ‏های اسلامی پرداخته ‏اند و در سایر کتاب ‏ها هم به همین منوال عمل کرده ‏اند. در این کتاب از اهم مواردی که شهید مطهری به عنوان مردگی تفکر مسلمانان امروزی ذکر می‏ کنند تفکر مسلمین درمورد نقش عمل در سعادت انسان است. اهمیت بحث در اینجاست که اگر احیاگری تفکر دینی انجام نگیرد و انحرافات و سوء‏برداشت‏ها از دین ادامه پیدا کند افراد احساس می‏ کنند که با این مفاهیم دینی نمی‏ توانند ارتباط برقرار کنند و به سعادت برسند، لذا از دین گریزان می‏ شوند، استاد شهید در همین راستا به نقش کلیسا در گریز مسیحیان از دین پرداختند و سایر عوامل دین گریزی را که عبارت از نارسایی مفاهیم فلسفی، نارسایی مفاهیم اجتماعی، اظهارنظر افراد غیرمتخصص، محیط نامساعد و تسخیر سنگر پرخاشگری است ذکر کرده‏ اند.

در کتاب فطرت به طور ویژه به آن اصل و ثابت وجود انسان که پایه مباحث انسان‏ شناسی است پرداخته می‏ شود و آن مسئله فطرت است که مهمترین و سخت‌ترین مسئله انسان شناسی و ام‏ المسائل معارف اسلامی است. استاد شهید مطهری که عنوان فیلسوف فطرت را بر خود می‏ پسندید، در چهار سلسله درس و سخنرانی به موضوع فطرت پرداخته و مسائلی همچون تعریف فطرت، فطریات بینشی و گرایشی، فطری بودن دین و... را مطرح کرده ‏اند.