?امام صادق (ع) ميفرمايد: گرچه روزه گرفتن سخت و دشوار است، ولي لذت شنيدن اين نداي خداوند كه ميفرمايد ﴿يا أيها الذين امنوا كتب عليكم الصيام﴾ خستگي روزه را از انسان ميگيرد: «لذة ما فى النداء أزال تعب العبادة والعناء» با شنيدن اين ندا عبادت براي ما سهل و روان ميگردد.
?رسول خدا (ص) در آخرين جمعهٴ ماه شعبان خطبهاي ايراد فرمودند كه: «يا أيّها النّاس إنّ أنفسكم مرهونةٌ بأعمالكم ففكّوها باستغفاركم» مردم شما آزاد نيستيد؛ در قفس هستيد. و نميدانيد كه در قفس هستيد. گناهانتان شما را در قفس زنداني كرده است. در ماه مبارك رمضان با استغفار، خود را آزاد كنيد. انسان گناهكار بدهكار است و بدهكار بايد گرو بسپرد. اينجا خانه و زمين را به عنوان گرو قبول نميكنند؛ بلكه جان را به گرو ميگيرند. آنكه ميگويد من هر چه بخواهم ميكنم، هر جا بخواهم ميروم و هر چه بخواهم ميگويم، او اسير است؛ آزاد نيست. گرفتار هوس و آز، برده است نه آزاد.
?هيچ ارزشي در اسلام به اندازه ارزش آزادي نيست. علي (ع) ميفرمايد: «من ترك الشهوات كان حرّاً» آزاد كسي است كه شهوتها را ترك كند. معصومين (ع) در بسياري از كلمات به ما آموختند كه آزاد بشويد. آزاد شدن از دشمن بيروني چندان مهم نيست.آزاد شدن از دشمن دروني مهم است.
?راه تشخيص بنده بودن يا آزاد بودن اين است كه اگر به دلخواه خود عمل ميكنيم معلوم ميشود در قفس آز و طمع زنداني هستيم؛ و اگر به خواستهٴ خداي سبحان عمل كنيم، آزاد هستيم. انسان آزاد به غير خدا نميانديشد.
?از برجستهترين وظايفْ در ماه مبارك رمضان آزاد شدن و رهيدن است. انسان بايد اين قفسها و ميلههاي پولادين را كه با دست خود ساخته بشكند.
?راه آزادي، استغفار و طلب آمرزش است. از اين رو گفتهاند: در شبانهروز چندين بار بگوييد «استغفر الله ربى وأتوب إليه». در نماز و غير نماز براي خود و ديگران طلب آمرزش كنيد، نه براي رهايي از آتش و نه براي رفتن به بهشت و متنعم شدن در آن بلكه بايد هدف بالاتر از اين مسائل باشد.
?انقلاب اسلامي هم براي آزادي بود؛ اما نه آزادي از بندگي خدا. انقلاب براي اين بود كه ما بندهٴ خدا شويم و لاغير. دين را از حكومت ديگران نجات دهيم تا فقط در اختيار خداوند باشد.امير مؤمنان (ع) در نامهاي به مالك اشتر ميفرمايد: «إنّ هذا الدين كان أسيراً فى أيدى الأشرار، يعمل فيه بالهوي ويُطلب به الدنيا» اين دين اسير دشمنان بود، به ميل خود عمل كرده و دنياطلبي مينمودند.
?كساني كه در دنيا شكست ميخورند گرفتار اسارت نفس هستند. هم ميل به ماندن در دنيا دارند و هم از رها شدن ميترسند. اسلام اين دو اصل را محكوم، و دو اصل اصيل ديگري جايگزين آن كرده است: يكي اينكه به طبيعت دلْ نبنديد، ديگر آنكه از ماوراي طبيعت نترسيد.
?علي (ع) فرمود: «ألا حرٌّ يَدَعُ هذه اللّماظة لأهلها» آيا انسان آزادهاي پيدا ميشود كه اين ماندهٴ لاي دندان نسل گذشته را ترك كند؟ آنچه فعلا ً به نام دنيا است مانند مقام، مسكن، زمين يا ثروت و… از آنها نسل قبل، استفاده كرده و لاي دندانش مانده و امروز به شما رسيده است. آنچه فعلا ً در روي زمين است، همهٴ اين مقامها، ثروتها، اوهام و خيالها، تهمانده و لُماظهاي است كه انسان آزاده بايد آن را رها كند.
?در قرآن كريم ميفرمايد: ﴿كُلُ امرءٍ بما كسب رهين﴾ يا: ﴿كلّ نفس بما كسبت رهينة﴾ همه در گِرو عمل خويش هستند. فقط يك عده آزادند: ﴿إلاّ أصحاب اليمين﴾. اصحاب يمين افرادي هستند كه، مصاحب با ميمنت و همنشين با يُمن و بركتند. چيزي جز بركت از آنها انتظار نميرود. و آنها هم كاري جز يُمن و بركت ندارند. اين بهترين نعمت است كه خداوند سبحان ما را به تحصيل آن فرا ميخواند.
?ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روز كه ميگذرد، يك بند از بندهايي كه با دست خود تنيدهايم، بايد بگسلد تا آزاد شويم. بهترين راه براي آزاد شدن پي بردن به حكمتهاي عبادات است.
(منبع : #حکمت_عبادات صفحه ۱۲۸ تا ۱۳۱)