سخن مطهر

جبر و اختیار (بخش آخر)

بلاها مصیبت ها در دنیا: گرفتاری انسان به بلاها و مصیبت ها از دو حالت خارج نیست:

دو حالت موجود    1) آزمایش و ابتلا                 مقدمه رشد انسان

2) نتیجه نهایی عمل انسان    مقدمه ای برای پاک شدن      هدف نهایی: رشد انسان

هر دو حالت: مثبت است و جای شکر دارد.

 نکته: انسان در مواجهه با بلاها و مصیبت ها دو کار باید انجام بدهد:

قدم اول- شکرگزاری: درد نشانه ی بیماری است، حالا خدایا یا می خواهی مرا امتحان کنی یا می خواهی مرا مجازات کنی؟!  

قدم دوم- کنکاش درونی: چه کردم؟! اگر عمل خودتان را که مسبب این امر شده پیدا کردید، که هیچ؛ ولی اگر پیدا نکردید و عمل مشخصی نبود، وسواس فکری پیدا نکنید لازم نیست خیلی کنکاش کنید.

نکته: بعضی ها بدتر از خود انسان، مسئول مقصریابی می شوند و این اخلاقی نیست.

حالت دایمی انسان:

سوء ظن به نفس خودم، توبه دایمی. خدایا! برای آنچه که می دانم و نمی دانم توبه می کنم. حسن ظن به خداوند

نکته: نمی توان گفت تمام گرفتاری های ما در دنیا، حاصل نفس ما است، زیرا گرفتاری های معصومان هم این طوری نبوده است. ولی مهم این است که انسان حالت «توبه دایمی» داشته باشد.

سوال- آیا ممکن است یک یهودی از یک مسلمان شیعه در نزد خداوند بهتر باشد؟

جواب- ملاک ارزشگذاری : میزان تلاش اختیاری بر مبنای امکانات هر فرد است.

  • سوال خداوند از شیعه: به شما امام حسین (ع) و حضرت زهرا (س) دادیم، با اینها چه کردی؟
  • سوال خداوند از یهودی یا مسیحی: آیا نشنیدی که پیامبری بعد از پیامبر تو آمد، چه کردی؟

سوال: توبه ناگهانی چه طوری باعث رستگاری می شود؟

جواب:  اساسا توبه ناگهانی وجود ندارد، بلکه توبه، حاصل یک فرآیندی  است که انسان در زندگی دنبال می کند.

  • مثال: توبه فضیل عیاض به عنوان یکی از نمونه های توبه مقبول مطرح است. فضیل فردی بود که یک روز به قافله ای زد، دید پیرزنی چیزی را برداشت. فضیل از او پرسید: این چیست؟ پیرزن گفت: این آیه الکرسی است، گذاشتم داخل مالم که آن را از فضیل حفظ کند. فضیل گفت: همه اموال این قافله را برگردانید. من دزد مال مردم ام، دزد دین مردم نیستیم.

نکته: چیزی که باید مطمئن باشید اینکه همه دیگران از شما برترند و شما از همه بدتر هستید.

سوال: آیا با همین نگاه باید امر به معروف و نهی از منکر کنیم؟ یک پزشک باید مردم را درمان کند، شما باید امر به معروف و نهی از منکر کنید، باید با بدی ها مقابله کنید و خوبی ها را تقویت کنید. شما باید با فساد و بیماری مقابله کنید، جدی هم باید مقابله کنید. به طور نمونه یک پزشک در صورت ضرورت، سریع و جدی دست یک بیمار را ممکن است قطع کند ولی با نگاه دلسوزانه این کار را می کند . در عرصه جامعه نیز باید انسان مجرم را مجازات کرد، قصاص یا اعدام کرد، ولی نکته این است که نمی توانیم بگوییم این از من بدتر است.

 نکته: اگر قیامتی نباشد، اختلافات در این دنیا، عدل که نیست، شاید هم ظلم باشد. اول و آخر را باید بلد باشیم، اول، خدای حکیم و آخر هم باید معاد را اثبات کنیم. آن دنیا، تجلی و ظهور همین دنیا است.

 نتیجه بحث «جبر و اختیار»:

–       حسن ظن به خداوند

–       میزان ارزیابی : اعمال اختیاری انسان        ان الراحل الیک قریب المسافه

طرح شده در جلسات تدریس کتاب آزادی بندگی

دکتر هاشمی گلپایگانی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

9 + 1 =