?اگر کسی اوّل سالش برابر همين تاريخ های عادی، اوّل محرم بود، اين بايد جمع بكند بين ماه محرم و ماه مبارك رمضان. دين همين كار را كرده؛ ماه محرم را با ماه مبارك رمضان, ماه مبارك رمضان را با ماه محرم با يك آهنگ جمع كرده. ببينيد در ماه مبارك رمضان فرمودند شما مهمان خدا هستيد: «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيح نومكم فيه عبادة»، گذشته از آن دستورهای خاصي كه داريد؛ اما همين كه بخوابيد براي اينكه خوب روزه بگيريد و خوب نماز شب بخوانيد، اين خواب شما عبادت است. نَفَسی كه در ماه مبارك رمضان مي‌كشيد عبادت است: «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيح نومكم فيه عبادة». اين برای ماه مبارك رمضان است.
?اما در محرم فرمود: «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة»؛ فرمود اين کسی كه در ماه محرّم، يك آه می كشد اين آه عبادت است! اين چه محرّمی است؟! اين چه ماهی است؟! اين دين می خواهد ماه محرم را مثل ماه مبارك رمضان، ماه عبادت قرار دهد. اين كتابي كه مرحوم آقا شيخ عباس قمی نوشته به نام نفس المهموم، از همين حديث گرفته، «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة». اين شخص در محفل عزاي حسینی نشسته يا در كوی و برزن مشغول حركت است! يك ناله و آهی از دلش بر می خيزد، فرمود اين ناله عبادت است، اين آه عبادت است. براي مظلوميّت سالار شهيدان، كسي آه بكشد عبادت است، «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة».
?در ماه محرم، انسان می تواند ماه محرّم خود را ماه مبارك رمضان كند، «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ»؛ اگر مهموم شد غمگين شد برای كربلا، عبادت است. اهتمام ورزيد كه نام حسين بن علی (س) را احيا كند، عبادت است. همّتش همّت عاشورایی بود، عبادت است. آن ماه مبارك رمضان است كه «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيح نومكم فيه عبادة»، اين ماه محرّم است كه «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة».
?بنابر اين ماه محرم كه در پيش است، برای ما مثل ماه مبارك رمضان است؛ یعنی ماه عبادت است. عبادت های ما، عرض ادب های ما، سينه زدن های ما, گريه های ما, ناله های ما بايد طوری باشد كه اين نظام را حفظ كند.
?(#درس اخلاق آیت الله جوادی آملی – ۹۵/۰۷/۸)